کُردان پارسی گوی

                               

چندی پیش توفیقی حاصل شد تا به اتفاق یگانه دختر دلبندم جهت خرید قسمتی از مایحتاج خود سری به بازار شهر بزنیم تا هم فال باشد و هم تماشا. فال ازاین بابت که خود من هم در چرخه تکراری و خسته کننده کار، به چنین استراحتی هر چند کوتاه نیاز داشتم، وتماشا به این خاطرکه طبق یک قانون نانوشته اصولاً خانمها متعاقب مقداری خرید به آرامش قلبی میرسند !... در ازدحام جمعیت دیدن دختر بچه 4 الی 5 ساله ای با چهره ای زیبا و موهای بهم بافته توجه مرا جلب کرد. دستان ظریف و کوچکش دردو طرف محصور به دستان پُرمهر پدر و مادرش شده بود و با شکوهی خاص شیب تند یکی از خیابانهای شهر را بسمت بالادرحرکت بود. به ناگاه از رفتن باز ایستاد و با لجاجت کودکانه ای بر زمین نشست و همچون ابر بهاری شروع به گریستن نمود. تو گویی که پاهای خسته اش دیگر یارای همراهی با گامهای بلند والدینش را نداشت. پدر که بدینسان خود را در کانون توجه عابرین میدید، خنده ای زد و با صدایی عامرانه آمیخته به چاشنی گلایه رو به فرزندش کرد و گفت: بلند شو دخترم، زود باش راه بیفت دیر شد دیگه.

نمیدانم چرا اما بی اختیار نزدیکتر شدم و با لحنی آرام و کودکانه گفتم : دخترگلم چرا گریه میکنی؟ و او بیدرنگ پاسخ داد: آخه بابام منو می کِِِرونه و من خسته شدم !..

آری درست خوانده اید، هیچ اشتباهی درکار نیست، نه اشتباه لپی آن کودک معصوم و نه غلط املایی من حقیر. آن دختر بچه زیبا روی شیرین زبان با چنان جدیت و اعتماد به نفسی کلمه  می کِرونه را بر زبان آورد که انگار درطول سالهای عمرش غیراز آن، کلمه ای دیگر را برای بیان غایت منظور نظرش نیاموخته بود. برای یک لحظه مشابه همین قسم نامتجانس گوییها، یاد حرف آن پسر بچه ای افتادم که دربیمارستان، روز عیادت از مادر بیمارش گفت: مامان ، من دستامو تمیز شوریدم.

براستی ما با فرزندان بیگناه و معصوم خود چه کرده ایم که اینگونه دچار تشتت و دوگانگی در هویت شده اند تا جایی که با اینگونه سخن گفتنشان حتی خودمان هم به خنده افتاده و از سرغفلت ذوق میکنیم؟ مگرنه اینکه شاخصه مهم وشاکله اصلی هویت هرفردی را زبان مادری اش تشکیل میدهد پس چرا در بدو تولد به کودکانمان زبان شیرین، فصیح و غنی مادریشان را به درستی نیاموخته ایم تا اینگونه در مُحاوره دچار اشتباه و غلط گویی نشوند که بی شک تکرار این غلط گفتن ها در گذر زمان منتج به کاهش اعتماد به نفس و عدم خودباوری آنان خواهد شد.

به کدامین استدلال اینگونه می پنداریم که برای تشخُص بخشیدن به خود و ارتقاء جایگاه اجتماعی مان، بهتر است تنها و مهمترین نشانه ظاهری کُرد بودنمان یعنی تکلم به زبان مادری را درپس هجی کردن کلمات فارسی آنهم به شکل دست و پا شکسته، پنهان کنیم تا درخیالی باطل بتوانیم درعصر سراسر رنگ و لعاب امروزی که بسیاری از مناسبات اجتماعی اش بر پایه پُزدادن و کلاس گذاشتن شکل می گیرد، گلیم مان را از آب بیرون کشیده و در نهایت مایه فخر و مباهات خود و خانواده هایمان شویم؟

آیا با این تفاسیر ضمن پوزش از همه شما عزیزان، حکایت ما حکایت همان شترمرغی نیست که ذاتاً نه شتر است و نه مرغ، اما درعین حال نام هر دوی آنها را با خود یدک می کشد؟ برما چه رفته است که به عنوان یکی از پر افتخارترین اقوام ایرانی، بااین قسم ندانم کاریها میکوشیم تا خودمان را آنگونه بنمایانیم که نیستیم و نباید، و حاش الله که این ژست و فیگور بزرگ مآبانه هرگز برازنده اعتبار ما و اسلافیان مان نبوده و نیست؟

دریغا که فرهنگ گریزی، عدم توجه کافی به آداب وسنن محلی- بومی، کمرنگ شدن اهمیت زبانها وگویشهای مادری، مضاف بر تجدد طلبیهای بی مایه و سطحی امروزی به آفتی خطرناک و ویرانگر در حیطۀ هویت ما تبدیل شده اند که از سرغیرت و دلسوزی می بایست چاره ای برای آنها اندیشید. اما برای جبران مافات و بازگشت آب رفته به جوی، هرگز دیر نبوده ونخواهد بود. میتوان و می باید ازهمین امروز و بلکه همین لحظه، بانگاهی تازه و متفاوت و بی هیچ واهمه وترسی ازعکس العمل جامعه، خود و فرزندانمان را عادت وترغیب به گفتن به زبان مادری کنیم، وبه نوعی مدیریت بحران هویتی شکل گرفته را از کانون گرم خانوادۀ خود شروع نماییم.

بدون شک در آشفته بازار دنیای کنونی که همه داشته های بنیادی ما در معرض تاراج شبیخون های خوف برانگیز فرهنگی است، اولین مشعل روشنفکری را میبایست خانواده های اصیل و مادران نجیبی بیفروزند که گل واژه های شیرین لهجه کُردی را با شوق تمام بر دهان کودکان معصوم خویش می نهند تا گُفتنی درست بیاموزند ، آنگونه که در عرصه اجتماعی بدان گفتن ببالند و دیگر مجبور نباشند تقلید کورکورانه از لهجه های غریب و غیر بومی را نشانه تشخُص و ارتقاء جایگاه اجتماعی خویش بدانند.

وکلام آخراینکه، زنده نگاه داشتن اصالت پُرفروغ جامعۀ پویا و پراز افتخار کردها تکلیفی است واجب که درحضور تاریخ ودر نگاه فردا، بر دوش تک تک ما سنگینی میکند وقطع به یقین سکوت وبی تفاوتی مان را دراین زمینه آیندگان هرگز بر ما نخواهند بخشید !...

هیما وسایده براو و خویشکه خاصَه گم؟!...

خلاصه شدۀ مقاله ای با همین نام در روزنامه باختر کرمانشاه سه شنبه یازدهم اسفند 91 شمارۀ 1731