مهریه های سنگین ، الزامی برای ماندن آقایان یا وسوسه ای برای رفتن خانمها

درجوامع سنتی درپاره ای ازمواقع همه چیز با یک نگاه ساده شروع میشود، جایی که احساس برعقل چیره شده وجوانان پرشورامروزی باهزاران امید وآرزو،گل وشیرینی به دست درمعیت افراد خانواده وتعدادی از بزرگان فامیل، به طرفه العینی خودرا درمراسم بله برون وخواستگاری شخصی می بینند که تمام شناختشان از وی درمحدودۀ ظاهر و صورت زیبای اوست، نه سیرت نکویش.

 دررویایی ترین شب زندگی که همه چیزبه شیرینی عسل است وبه ظاهرنسیم دلنواز خوشبختی نوازشگرجان، درمیان هلهله وشادی میهمانان ودر زیرچتری ازقندساییده شده، کلیشه ای ترین سوال تاریخ مطرح میشود: 

عروس خانم،آیا بنده وکیلم شمارا با صداق ومهرمعلوم شامل :

1- یک جلدکلام الله مجید

2- یک دست آیینه وشمعدان 

3- و...... عدد سکه تمام بهارآزادی به عقد ونکاح دائم آقای..... درآورم؟ وکیلم؟

 وتکراری ترین پاسخ که همچون غذاهای آمادۀ امروزی، به شکلی کاملا بسته بندی شده درقاب خاکستری ذهنمان از قبل مهیاست وبه محض جاری شدنش برزبان، باکف زدنهای متوالی حضار نقطۀ عطفی میشود برای شروع زندگی مشترکی که نه مقصدش مشخص است ونه دورنمای آن روشن: بایاد خدا واجازۀ بزرگترها، بله...

ازمیان مقوله های سه گانۀ قیدشده درمهریۀ عروس خانم، بی شک همگان برفلسفۀ وجودی دوقسم اول یعنی قرآن مجید وآیینه وشمعدان واقفندکه تمسک به اولی متضمن خوشبختی وبقای زندگی، واین دیگری نماد روشنایی ویکرنگی ست. امااین بندۀ کمترین، هرچه فکرمیکنم نمیدانم سکه های طلاآنهم گاهاً به تعدادسال تولد عروس خانم چه نقشی در زندگی مشترک زوجین داشته ونمادچه هستند؟

نکندسکه راکه مظهرتمکن مالی است، دلیلی برای سعادت وعاقبت به خیری آنهامیدانیم که درقالب چشم وهمچشمی های رایج ومتداول امروزی،میکوشیم تادررقابتی پرولع بایکدیگر، باتعیین هرچه بیشتر تعدادآن خوشبختی ورفاه افزونتری عایدفرزندانمان گردد، تادرسایۀ چنین تدبیرمدبرانه ای !.. با خیالی آسوده دیگرنگرانی ودغدغه ای ازبابت فردای آنان نداشته باشیم؟

 آیا براستی درمقام عمل نیزهمین گونه است وهرکدام اززنان جامعۀ ما که از مهریۀ سنگین تری برخوردار باشند بهمان نسبت سعادت وکامیابی بیشتری نصیبشان خواهد شد؟ قطع به یقین اینگونه نیست، چه بسیارزندگیهایی که علیرغم همه زرق وبرق ها وارقام نجومی سکه های پیش عقدش، چندصباحی بیشتردوام نیافته وچه فراوان وصلت های ساده و بی آلایشی که پیوستگی ومانایی شان را درگذرسالیان متمادی، تکان هیچ بادوطعنۀ هیچ بارانی نتوانسته ازهم بگسلاند. 

کیست که نداند فلسفۀ تعیین سکه های بیشتردرمهریۀ خانمهای امروزی، تنها گرفتن ضمانت والزامی است ازآقا داماد برای ترک نکردن عروس خانم وادامه زندگی مشترک با اوحتی در بحرانی ترین شرایط حاکم برزندگی آنها. غافل از اینکه سنگینی مهریه به همان میزان که میتواند مرد را مجبور به ماندن کند ومانعی برای تمایل او به جدایی باشد، بالنفسه میتواند برای زن نیزوسوسه انگیز بوده، موجب گردد تا به طمع مال اندوزی ساز جدایی زده، عطای زندگی مشترک را به لقایش بخشد.

البته درنگاهی واقع بینانه باید پذیرفت درجامعۀ ما شرایط به گونه ای ست که مهریه های  پایین هم خالی ازاشکال نیست. زنانی که بامهریه ی پایین حاضر به نشستن برسرسفرۀ عقد میشوند، تنها به انسانیت وانعطاف  اخلاقی همسران خود دل بسته وامید به همدلی وهمراهی آنان دارند. امیدی که اگرخدایی ناکرده به هردلیل ممکن به ناامیدی گراید، موجبات تباهی زندگی زن را فراهم نموده وتا پایان عمرمیبایست تاوان سنگینی بابت این نیک اندیشی خود بپردازند. شاید به همین خاطراست که عدۀ زیادی اززنان جامعۀ ما، مهریه را حربه ای دفاعی درقبال حق طلاق یک سویۀ مرددانسته ومیکوشند تا باآگاهی ازعدم استطاعت مالی همسرخود، متوسل به چنین قید و بندهایی شده و بدینسان آیندۀ نامعلوم خودرا ضمانت کنند.

ازاینها گذشته پایین بودن مهریه میتواند برای بعضی ازآقایان نیز وسوسه انگیز بوده، آنان را ترغیب کند به بهانۀ بروزاولین اختلاف، همۀ تعهدات خودرا نادیده گرفته و به طمع آینده ای بهتر، زن و فرزند را رهاکرده به دنبال کسب تجربه ای جدیدبروند. 

براستیکه چه مقولۀ پیچیده ایست مهریه،که هم سبکی وهم سنگینی اش همچون شمشیری دولبه بران وخطرناک است وتا مادامیکه نگاه خانواده ها به آن اینگونه سطحی است، بالاجبار میبایست از برایش تاوان وغرامت سنگینی به بهای تباهی دنیا وآخرت فرزندانمان بپردازیم.

اگرزوجهای جوان ماملزمندکه تاپایان عمردرهرشرایطی با هم ودرکنار هم باشند پس چرا خداوندرحمان بعنوان آخرین چاره، علیرغم همه تلخیها ومذمومیتش طلاق را جایز وآن را فرا روی بندگانش قرار داده است؟ وقتیکه آن دهندۀ بی منت اینگونه برای هنگامۀ به بن بست رسیدن زندگی مشترک بندگانش راه وچاره ای حلال معیین فرموده، چرا در باوری کاملا غلط سعی میکنیم با الزامی اجباری( تعیین مهریۀ بالا) راه هرگونه فرار وگریزرا دربحرانی ترین شرایط زندگی ازپاره های تنمان بگیریم وبی تفاوت به هرآنچه که در بهترین سالهای عمر، برسرشان می آید تنها دلخوش به این باشیم که درجهنمی ازسختی های جانفرسا،کنار هم هستند و به قول معرف با لباس سفید وارد خانه بخت شده و تنها وتنها می بایست باکفن سفیدخارج شوند ؟

مگرنه اینکه اساس خلقت بشرهمواره  براین اصل استواراست که به هرانسانی فقط یک بارفرصت زندگی کردن داده میشود، پس این همه تعصب افراط گونه برای نابودی آن چه معنایی میتواند داشته باشد؟

اشتباه نشودمنظور ازطرح این موضوعات، ترغیب وتشویق جوانان به امرجدایی وتن دادن به پدیدۀ شوم طلاق نیست که بلاشک چنین فتوایی ازدایرۀ انسانیت خارج وگناهی نابخشودنی ست. هدف توجه دادن آنها به قبول واقعیتهای تلخ زندگی واتخاذ تصمیمی درست وسازنده درهنگامۀ مواجهه با مشکلات اجتناب ناپذیر زندگیست. همین.

 حفظ وسیانت ازکانون گرم خانواده بعنوان رکن اصلی وسازندۀ هرجامعه، امری است پسندیده ونکوکه از جمله افتخارات جوامع اسلامی است ومیبایست درقالب فرهنگی ایرانی– اسلامی درتعهد همه ما باشد واگاهانه همه اقشار جامعه را الزام به عاملیت به آن بخشد. اما دراینجا بحث برسرثمن و بهایی است که ما برای حصول به این مهم می پردازیم.

اگرسری به راهروی دادگاهها وزندانهای سطح شهر بزنیم با خیل عظیم مردانی مواجه میشویم که علیرغم تحصیلات عالیه،کارآفرینی مثبت وموثر درعرصۀ جامعه، وهمه نجابت واصالت خانوادگیشان، قربانی همین سختگیری ها شده وتنها بدلیل عدم استطاعت مالی درپرداخت مهریه های سنگین، هم اکنون درجایی هستند که قائدتا نباید باشند و خدا میداندکه ازاین بابت چه لطمات سنگین روحی وحیثیتی که نمی بینند بی آنکه ازپی آن سودی نصیب جامعه وحتی همسرانشان بشود.

متاسفانه تجربه نشان داده وقتی که چنگال بی رحم جدایی برآشیانۀ زندگی مشترک زوجین سایه می افکند، همیشه طرفی بیشترمتضرر میگردد که به اصول اخلاقی پایبندتر بوده وضمن برخورداری از منشهای والای انسانی، بیشتر ازآن دیگری دغدغۀ آبرو داشته باشد و این درمورد هرکدام از زوجین (زن یا مرد) صادق است. 

ازطرفی بنا براعتراف کارشناسان فن، ازجمله دلایل موثردربالارفتن سن ازدواج و روحیۀ ازدواج گریزی جوانان،  همین مهریۀ بالاست که نه توجیه عقلانی دارد و نه شرعی. بهترین شاهد مدعا دراین زمینه همین بس که مولای متقیان علی (ع) درنهج البلاغه میفرمایند: به هنگام خواستگاری آنچه که دردستارِ خود به همراه دارید، مهریۀ زنانتان قراردهید.

چه بسادختران جوانی که تنها بخاطرچشم و همچشمی با فامیل،حاضر نیستند حتی با مهریۀ 500  سکه هم سرسفره عقد بنشینند ودر نهایت  بدلیل بالا رفتن سن ومضاف برآن وسوسه های شیطان نفس، دوراز چشم خانواده بدون حتی یک سکه حاضربه ایجاد ارتباط با پسران جوانی میشوندکه آنها نیز درشرایطی کاملا مشابه با همین معضل دست به گریبانند، ارتباطی که متاسفانه علاوه برلکه دارنمودن دامن عفتشان، هیچ حقوقی را نیز برای آنها بدنبال نخواهد داشت و این گوشه ای ازواقعیت تلخ جامعۀ ماست که میبایست از برایش چاره ای اندیشید.

بیچاره ونگون بخت به بهار وآزادی که نام عزیز و همیشه ماندگارشان اینگونه  بواسطۀ اتصال  به کلمه ای بنام سکه  بی اختیاربا مهریۀ خانمها عجین شده وبی آنکه بخواهند اسباب بدبختی وعذاب جوانانی میشوند که بی هیچ تفکری از سر جهل وگاها تفاخر میپذیرند مهریۀ همسرشان را بیش ازحد استطاعت مالی خود متعهد شوند!

 شما دوست عزیزوگرامی اینطورفکر نمیکنید؟